Sztuka starożytna
Sztuka starożytna kojarzy się przede wszystkim ze sztuką starożytnej Grecji i Rzymu, należy pamiętać jednak o wpływie Egiptu i Mezopotamii, a także o dalszej kulturowo od naszej sztuce Chin i Japonii oraz Ameryki Środkowej i Południowej. Każda z wymienionych cywilizacji miała własne, charakterystyczne dla siebie cechy i style. Pojawiają się również cechy wspólne. Oto najważniejsze informacje.
Sztuka starożytnego Egiptu
Sztuka starożytnego Egiptu stanowiła nie tylko wyraz artystycznego geniuszu, ale również odzwierciedlała ważne aspekty kultury, religii i wierzeń tego wielowiekowego społeczeństwa.
- Datowanie: około 3000 p.n.e. do 30 p.n.e.
- cechy: monumentalna architektura (piramidy i świątynie), złota technika, trzymanie się kanonu
- rzeźba i malarstwo koncentrowały się na przedstawianiu faraonów, bogów i scen z życia codziennego
- Reliefy i hieroglify stanowiły ważny element w kompozycjach.
Sztuka starożytnej Mezopotamii
Sztuka starożytnej Mezopotamii (obszar dzisiejszego Iraku, Syrii i Turcji), charakteryzuje się przede wszystkim monumentalnymi budowlami, ozdobnymi reliefami i rzeźbami o tematyce religijnej. Sztuka ukierunkowana była na oddawanie czci bogom, tworzona była również ceramika, rzeźba i wyroby z brązu.
- Datowanie: około 3500 p.n.e. do 500 p.n.e.
- znana z monumentalnych zigguratów, których funkcją było zbliżenie do bóstw
- rzeźby, mozaiki i pieczęcie cylindryczne przedstawiały władzę i religię.
Sztuka starożytnej Grecji
Sztuka starożytnej Grecji, rozwijająca się między VIII a IV wiekiem p.n.e., to niezwykle wpływowy i różnorodny zbiór dzieł, które odegrały kluczową rolę w kształtowaniu europejskiej estetyki i kultury. Charakteryzowała się harmonią proporcji i idealizacją ciała ludzkiego, szczególnie w rzeźbie i malarstwie, gdzie narodziło się pojęcie kanonu greckiego piękna. Architektura obejmowała zarówno monumentalne świątynie, np. Partenon, jak i teatry, np. w Epidaurze, o wyjątkowej akustyce. Wazy, ceramika i mozaiki stanowiły kolejne wyraziste aspekty tej sztuki, przedstawiając głównie sceny mitologiczne czy z życia codziennego.
- Datowanie: około 800 p.n.e. do 30 p.n.e.
- rozwój architektury, związany z kolumnami i poszukiwaniem harmonii i idealnych proporcji
- rzeźba i malarstwo ukazywały ideały piękna i bohaterstwa, a także mitologię.
Zobacz wpisy:
Sztuka starożytnego Rzymu
Sztuka starożytnego Rzymu wykazywała silne wpływy greckie, ale również rozwijała własne charakterystyczne cechy. Architekci rzymscy wykorzystali łuki w innowacyjny sposób. Rzeźba rzymska często koncentrowała się na pomnikach triumfalnych, oddając postacie w sposób realistyczny i pełen ekspresji. Mozaiki zdobiły posiadłości rzymskie, ukazując sceny mitologiczne, polowania i życie codzienne.
- Datowanie: około 500 p.n.e. do 476 n.e.
- wykorzystanie formy łuku do zbudowania kopuły Panteonu, łuków triumfalnych, amfiteatrów, koloseów czy akweduktów.
- mozaiki, freski i rzeźby były powszechnymi formami dekoracyjnymi.
Sztuka starożytnych Chin
Sztuka starożytnych Chin wykazywała głębokie zakorzenienie w tradycji i filozofii chińskiej. Architektura chińska skupiała się na budowlach o symbolicznym znaczeniu, takich jak cesarskie pałace i świątynie, gdzie harmonia, proporcje oraz symetria były kluczowe. Rzeźba koncentrowała się na przedstawianiu postaci ludzkich i zwierzęcych, często związanych z buddyzmem i taoizmem, prezentując elegancję i delikatność formy. W malarstwie, zarówno na jedwabiu jak i na papierze, dominowały pejzaże, kwiaty i ptaki.
- Datowanie: od ok. 1600 p.n.e. do 220 n.e.
- znana z monumentalnych budowli, takich jak Wielki Mur Chiński i Terakotowa Armia
- malarstwo chińskie łączyło rysunek z kaligrafią.
Sztuka starożytnej Japonii
Sztuka starożytnej Japonii kształtowała się pod wpływem zarówno kultury chińskiej, jak i koreańskiej, jednocześnie zachowując unikalne cechy kulturowe. Budowano drewniane świątynie i pałace, w tym słynne buddyjskie pagodowe domy, często bogato zdobione rzeźbionymi detalami. Rzeźba koncentrowała się na figurkach buddyjskich oraz kami (boskich istot), wyrażając duchową głębię i ascetyczny styl.
- Datowanie: około 10 000 p.n.e. do 710 n.e.
- koncentrowała się na wierzeniach shintō i wpływach chińskich.
- ceramika i rzeźby były ważnymi formami sztuki.
Sztuka starożytnej Ameryki Środkowej i Południowej
Obejmuje cywilizacje takie jak Majowie, Aztekowie, Inkowie i wiele innych. Manifestowała się poprzez monumentalne budowle, jak piramidy, świątynie i miasta, ukazujące zaawansowane umiejętności inżynieryjne. Występowała także rzeźba i płaskorzeźba w kamieniu oraz glinie, przedstawiająca zarówno postaci ludzkie, jak i mityczne. Mozaiki, freski i tkaniny stanowiły wyrazisty element kultury wizualnej, często ilustrując historie, genealogie i praktyki rytualne.
- Datowanie: między ok. 1800 p.n.e. a 1533 n.e.
- cywilizacje, takie jak Majowie, Aztekowie i Inkowie
- znane są z monumentalnych piramid, świątyń i całych zachowanych miast
- sztuka miała często charakter religijny i symboliczny.
