sztuka gotycka

Styl gotyku ukształtował się we Francji przed połową XII w. (1144 r.), a następnie rozprzestrzenił na pozostałe kraje europejskie. W krajach Europy północnej trwał do początku XVI w., podczas gdy we Włoszech zdążył rozwinąć się w pełni renesans. W ramach epoki gotyku wyodrębnia się 3 okresy.

Podział gotyku:

Wskazuje się także 5 najważniejszych odmian regionalnych: iberyjską, włoską, francuską, angielską i niemiecki gotyk ceglany.

Gotyk od początku swego istnienia odpowiadał na potrzeby kościoła katolickiego, dlatego sztuka sakralna rozwinęła się najmocniej. W późniejszym okresie istotną rolę odegrała również kultura rycerska i mieszczańska, gdyż w XII i XIII nastąpił dynamiczny rozwój miast i wzrosło zapotrzebowanie na architekturę. Wyodrębnia się trzy dominujące ośrodki sztuki gotyckiej:

Gotyk był okresem szczególnego kultu maryjnego, dlatego to Matce Bożej były poświęcone kościoły, a w malarstwie uwieczniany był jej wizerunek.

Artyści w okresie gotyku byli rzemieślnikami, specjalizującymi się w rzeźbie kamiennej, drewnianej lub malarstwie. Zrzeszeni w cechach miejskich, swoje prace oznaczali gmerkiem (znakiem) swoim lub warsztatu, dla którego pracowali.

Nazwa “gotyk” wiąże się z barbarzyńskim plemieniem Gotów. Została wprowadzona w renesansie przez ówczesnych teoretyków sztuki. Uważali oni, że sztuka gotycka – wyraźnie odmienna od greckiego klasycyzmu – była brutalnym odstępstwem od uznanych kanonów piękna, dlatego zasługiwała na barbarzyńskie miano.

Ważne pojęcia w sztuce gotyckiej:

  1. Rozeta – w średniowiecznej architekturze kościelnej to duży, kolisty otwór okienny, wypełniony bogatą, kamienną dekoracją, przypominającą rozwinięty kwiat róży, zazwyczaj umieszczony nad portalem.
  2. Maswerk – dekoracja charakterystyczna dla gotyku. Ażurowe wypełnienie otworu okiennego, balustrady, wimpergi. Składa się z kamiennych elementów geometrycznych i roślinnych (trójliście, czworoliście, rybie pęcherze).
  3. Wimperga – szczyt trójkątny, umieszczony w zwieńczeniu portalu lub okna. Pole wimpergi ozdobione jest ślepym lub ażurowym maswerkiem, krawędzie dekorowane żabkami, a całość zazwyczaj zwieńczona kwiatonem lub pinaklem.
  4. Żabki (czołganki) – zwinięte liście lub pączki.
  5. Kwiaton – element dekoracyjny – pęk kwiatów lub liści, ułożony w jednej, bądź kilku kondygnacjach (głównie z kamienia).
  6. Perizonium – to przepaska biodrowa ukrzyżowanego Chrystusa, w gotyku fantazyjnie drapowana i krótsza.

elementy architektury gotyckiej

Sztuka gotycka jest tematem obszernym, dlatego podzieliliśmy ją na kilka części:

  1. Wprowadzenie do sztuki gotyku
  2. Architektura gotyku
  3. Rzeźba w sztuce gotyckiej i gotyk schyłkowy (późny)
  4. Przedstawiciele gotyku
  5. Malarstwo gotyckie
  6. Sztuka gotycka w Polsce
  7. Sztuka gotycka w Polsce i twórczość W. Stwosza

Zobacz również:

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *