Źródło: Ablakok, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Kapiści na czele z Janem Cybisem i Zygmuntem Waliszewskim opanowali polską sztukę dwudziestolecia międzywojennego. Ich głównym założeniem było przedstawienie formy za pomocą koloru. Poznaj główne założenia kapistów i przedstawicieli tego nurtu.
Dowiesz się:
- Kim byli kapiści i czym jest kapizm?
- Jacy artyści związani byli z kapizmem?
- Co było inspiracją dla Waliszewskiego do stworzenia “Toalety Wenus”?
Kapiści i kapizm
Wszystko zaczęło się od grupy 11 malarzy z Akademii Krakowskiej, która pragnęła studiować w Paryżu pod kierunkiem Józefa Pankiewicza. By zdobyć środki na studia za granicą został utworzony “Komitet Paryski Pomocy dla Wyjeżdżających Studentów na Studia Malarskie do Francji” – w skrócie “K.P.”. Od tego skrótu wzięłą się nazwa grupy, a później nurt, który stworzyli.
Kto jest związany z kapizmem? Jan Cybis, Artur Nacht-Samborski, Zygmunt Waliszewski, Józef Czapski, Hanna Rudzka, Józef Jarema, Eugeniusz Geppert, Piotr Potworowski.
Nurt kapizmu kształtował się, gdy kubizm i fowizm traciły zainteresowanie. Zaś francuscy artyści kierowali się w stronę sztuki tematycznej, opartej na klasycznym warsztacie malarskim.
Po siedmiu latach studiowania w Paryżu wrócili do Krakowa. Pomimo początkowo krytycznych opinii, kapiści zdominowali polską sztukę międzywojenną, wnosząc do naszej kultury wpływy francuskiego postimpresjonizmu.
Założenia kapistów:
- byli świadomą swoich celów grupą, jednak cele te realizowali indywidualnie
- obraz malarski realizowany jest jedynie za pomocą koloru
- dzieło nie ma być odtworzeniem natury, a jego przedstawieniem za pomocą barw
- starają się wyeliminować z obrazu symbolikę i wpływy literackie lub historyczne.
Cechy kapizmu:
- tematyka obrazów: natura, krajobrazy, portrety, pejzaże
- kolor przeważa nad konstrukcją
- unikanie czarnej barwy
- światło przedstawiane za pomocą ciepłych barw
- cienie zaznaczane chłodnymi kolorami.
Zygmunt Waliszewski (1897 Petersburg – 1936 Kraków)
Waliszewski należał do ugrupowania kapistów, jest przedstawicielem nurtu kolorystycznego.
Choć urodził się w Petersburgu, a następnie malarstwa uczył w Gruzji i tam spędził znaczną część swojego życia, w 1920 roku przeprowadził się do Polski i rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Studia kontynuował w Paryżu w latach 1924-1931. Tam też zachorował na nieuleczalną chorobę Bürgera, przez którą stracił obie nogi. W 1931 wrócił do Polski i mieszkał w Warszawie i Krakowie. Niestety przez chorobę zmarł przedwcześnie w wieku zaledwie 39 lat.
Zygmunt Waliszewski zasłynął z malowania pejzaży, martwej natury, portretów i kompozycji, które nawiązywały do innych dzieł sztuki. Na przykład inspiracją dla Waliszewskiego do stworzenia “Toalety Wenus” był barokowy malarz Diego Velázquez.
Obraz Toaleta Wenus (zwany też “Wenus przed lustrem”) został namalowany około roku 1929. Znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie.
Źródło: Zygmunt Waliszewski, Public domain, via Wikimedia Commons
Czas powstania dzieła: 1. połowa XX w.
Nazwę kierunku artystycznego: koloryzm / kapizm
Inne dzieła Waliszewskiego to: ”Widok z Wawelu” 1932, “Autoportret w czerwonej czapce”, 1936 “Uczta u Benvenuta Celliniego” 1933 czy “Don Kichot” 1934. Jego obrazy bardziej tworzone są energicznymi pociągnięciami pędzla, niż plamą barwną.
Źródła:
cke.gov.pl
Andrzej K. Olszewski “Dzieje sztuki polskiej 1890-1980”, 1988, Wydawnictwo Interpress
